Liburu kritikak

Arriskuen aurrean, Ernaux

Idazketa labana bat da
Annie Ernaux
Itzulpena: Leire Lakasta
Katakrak, 2024

Klinikoa, zorrotza, politikoa, intimoa, autobiografikoa. Horrelakoak erabili izan dira maiz Annie Ernauxen lana eta idazketa estiloa deskribatzeko; goraipatzeko batzuetan, epaitzeko beste zeinbaitetan. Bada, etiketa zurrunak hausnarketa konplexuz gainditzera dator euskarara heldu zaigun bere azken lana. Leire Lakastak itzulia eta Katakrakek argitaratua, Idazketa labana bat da liburuak 2001. eta 2002. urteen bitartean Annie Ernaux eta Frédérick-Yves Jeannet-en arteko hartu emanaren lekuko izatera gonbidatzen gaitu. Bigarrenaren galdera zuhur eta lehenaren erantzun zintzoek lagunduta Ernauxen “kontzientzia literarioan” murgiltzen gara.

Autorearen obran zentralak diren gaiak etengabe errepikatuko dira bi idazleen arteko e-mail katean. Bere lana irakurri duenari, ziur, hurbileko egingo zaizkio: ni-aren ulerkera soziala, erreala den horren presentzia, edota idazketaren formaren auzia. Gai horiei heldu eta testu bukatuaren atzean dauden hausnarketa eta nahiak ezagutzeko aukera ematen digu liburuak. Aukera ematen digu ulertzeko baita formak eta kontatzen denak elkarri zein modutan eragiten dioten ere. Ernauxen lanean ezinezkoa baita ni-a mahaigaineratzeko modua errealitatea eraldatzeko nahietik eta bere dimentsio sozialetik banatzea. Era berean da ezinezkoa testuaren zein idazkeraren forma idazlearen intentzionalitatetik aparte ulertzea. Finean, Ernauxek idazketaz duen ulerkera politikoak ehuntzen du dena, eta hari horri tiraka, gogoeta umil bezain zorrotzak dakarzkigu testuak.

Hogei urte joan dira harreman epistolar hura izan zutenetik, eta Ernauxek beste hamaika liburu ondu dizkigu ordutik. Gizartea eta panorama literarioa zeharo aldatu diren arren, autorearen eragiteko nahiak piztuta dirau. Faxismoaren gorakadaren aurrean geure buruari egin beharreko galdera ezinbestekoa botatzen digu: “Zer bitarteko erabil dezaket arriskuen gorakadaren aurrean kontzientzia kritikoa pizteko?”. Erantzuten ere ausartuko gara agian: jarrai dezala berak labana zorrotzaz idazten, eta guk begiak erne bere lanak irakurtzen.