«Bost egun, bost gau»ri iruzkina Zihara Enbeitak

Orri solteak

Hordago, 2020-10
Bost egun, bost gau
Manuel Tiago (Iñigo Roque Eguzkitza)
Katakrak, 2020

“Migratzaileen kontakizunak dira. Ez dute bidaia liburuekin zerikusirik”, dio argitaletxearen oharrak. Bidaia bada, bidea bada; baina ez dago epika handirik. Ez da artifizio handirik behar bizitza gordina, bizitza gogorra erakusteko. Paisaia bera ezberdina baita ihesean doanarentzat edota bertan bizi denarentzat; paisaia bera izanda ere. Ihesi doanaren urduritasuna, beldurra. Ezezaguna den horrek dakarrena. Bidea amaiera, eta ez pasabide, izan litekeenaren beldurra. Mesfidantza detaileetan dago. Pausu bakoitzean. Begirada bakoitzean. Begi argiek gaiztakeriazko begi beltzak ikusten dituztenean parean.

Muga geografiko, eskuadra eta kartaboizko muga; berez, ikusezinak diren mugak. Lekuko isilak. Pertsonak merkantzia. Ez dakigu zerk eraman dituen mugara, ez dio ezer idazleak. Pasoko txori direla baino ez; zeren bila, ez dakigu.

Pasabide da muga, ogibide, bizibide, eta baita heriotzbide ere. Izan nahi luke eskubide.

Ibrahima Baldek, Amets Arzallusen eskutik, sarreran aipagai den Miñan liburuan dioen legez, “Zaila da esplikatzea, batez ere zuri [kasu honetan irakurleoi], zuk hori bizi izan gabe”. Nago behar baino gutxiago dakigula. Ez bizi izan ez dugulako bakarrik, oraindik kontatzeke dagoelako baino; edo kontatu digutenaz bestekoa delako kontatu ez digutena. Erromantizismoaren azpian ezkutatuta gelditu dena.

Arrazoi du Svetlana Alieksievitxek, “gutariko bakoitzarengan historia-zati bat dagoela. Batengan orrialde-erdia; beste batengan bizpahiru orri. Elkarrekin idazten dugu gure garaiko liburua.”

Zihara Enbeita