, gure historian euskaraz gehien zabaldu den testua eta gehien jo eta komentatu den euskal musika izateraino. Idazlan honek Baskonian, euskal diasporan zein literatura unibertsalean gure ereserkiak izan duen ibilbide oparoa erakutsi nahi du. Adoratzen zaitugu arbola santua. Europar iraultzaileen Askatasun Zuhaitzetatik edanez, 1848ko Pariseko barrikadetan ondu zen; Iparragirre haren egilea jendearen gogoa pizteagatik jazarri zuten, eta boluntario karlista zaharrek beren ereserki bihurtu. Hargatik, liberalek bere egin zuten luze gabe, baita ezkertiarrek geroago eta, azkenik, indenpendentistek ere. Isuri zen odolak aldarrikapenaren epikaz jantzi zuen, eta Gernikaren bonbardaketak sistema totalitarioen kontrako sinbolotzat kontsakratu zuen. Ereserki nazional guti harrotu daitezke munduan horren biografia duin eta zirraragarria izateaz.