Itzulpena: Amaia Lasa
1915eko otsailean atxilotu zuten lehenengoz Rosa Luxemburg Frantziako eta Alemaniako proletarioei Lehen Mundu Gerran ez parte hartzeko eskatzeagatik. Ostera sartu zuten kartzelan 1916an. Sophie Liebknecht Luxemburgen burkide Karl Liebknechten bigarren emaztea izateaz gain abokatua zen. Alemanian errusiar sozialdemokratak eta sozialista iraultzaileak defendatu ohi zituen euren ekintza politikoengatik herrialdetik kanporatzeko arriskuan zeudenean.
1918ko iraultzaren ostean askatu zuten Luxemburg eta bere lan iraultzailearekin jarraitu zuen. Ados ez bazegoen ere insurrekzio espartakistan parte hartu zuen. Gobernu sozialdemokrataren errepresio oldean hil zuten, 1919 urtea hasi berritan. Gutunotan naturarenganako maitasuna adierazten du. Kartzelan egondako hiru urte eta lau hilabeteetan artikulu politikoak eta manifestuak idatzi zituen, noski, baina bere lagun Sophiri idatzitako gutunotan nabarmentzen da ez ziola uko egin edertasun estetikoari: musikari, literaturari, txorien txioei, bizitzako une ederren oroitzapenei. Franz Mehringen esan ohi zuen «Karl Marxen ostean marxismoak sortu zuen buru miragarriena» zuela Luxemburgek.
«Maitasunaren iraultza baterako manifestua»
«Espetxeratua egonda, pentsatzekoa da Rosa Luxemburgek ez zuela gutunetan politikotzat har zitezkeen gaiez aritzeko betarik izango, baina ez zion hargatik idazteari utzi.»
«Txoriek, zuhaitzek, gutunek, bisitek, liburuek, musikak, pinturak, oroitzapenek eta gogoetek argitzen zuten bere egunerokotasuna.»
«“Asko bidaiatuagatik, ergela ez da sekula argia izango”, sarritan azpimarratzen zuen Rosa Luxenburg-ek itxurakeriaren gizartean. Rosa ez zen inondik ere ergela, eta laster nabarmendu zen, bere bizkortasuna, adorea eta inteligentzia politikoa zela eta»
«Luxemburgen hilketa urtetik mendea betetzear denean heldu da gutun sortaren euskarazko edizioa.»
«Emakume jantzia, sentsibilitate handikoa, natur zientziez eta beste zenbait gaiez asko-asko dakiena.»
«Kartzelan eman zituen hiru urte eta lau hilabetetan politikari buruz erruz idatzi zuen, baina bere lagun Sophie Liebknechti gutunak idazten zizkionean sentiberatasunari egiten zion tokia, musikaz, zuhaitzetaz, animalietaz, txorietaz, literaturaz edota oroitzapen ederretaz aritzen baitzen.»
«Gutun hauen irakurketak XIX mende bukaerako eta XX hasierako figura politiko garrantzitsuenetako bat izandako emakume honengana hurbiltzea ahalbidetu ziola gogoratu zue»
Amaia Lasari elkarrizketa Ahoz aho saioan.
Aurkezpenaren erreportaia.
Getariako Eskubide Sozialen Kartak grabatutako bideoa.
Amaia Lasari elkarrizketa Arratsean Arantxa Iturbe eta Nekane Peñagarikanorekin.
Rosa Luxemburgi buruzko saio monografikoa Lizardiren baratzean.
Amaia Lasari elkarrizketa.
Aurkezpenaren bideoa.
«Gutunotan bestelako Luxemburg bat ezagutuko dugu.»
Solasaldia argitaletxeko nobedadeen inguruan.
Zamość 1871 - Berlin 1919
Rosa Luxemburg teorialari marxista, filosofoa, ekonomialaria, gerraren kontrako ekintzailea eta iraultzaile sozialista izan zen. Leo Logichesekin batera Sprawa Robotnicza (Langileen kausa) egunkaria sortu zuen Poloniako Alderdi Sozialistaren (PPS) nazionalismoari aurre egiteko. Gerora Lituania eta Poloniako Erreinuko Alderdi Sozialdemokrata (SDKPiL) eratuko zuten. Alemaniako Alderdi Sozialdemokratako (SPD) kide zen 1915ean SPDek Alemaniak Lehen Mundu Gerran parte hartzea babestu zuenean eta Karl Liebknechtekin batera Espartakisten Liga (Spartakusbund) sortu zuen, gerora Alemaniako Alderdi Komunista (KPD) izango zena. Die Rote...