LITERATURA. 'IZUAREN OSTEKO GOGOETA'

Gogoeta globalagoak

Idazlea: Susan Buck-Morss.
Itzultzailea: Pello Agirre.
Argitaletxea: Katakrak.
2019ko ekainak 30

Susan Buck-Morss filosofo eta ideien historialari estatubatuarraren Izuaren osteko gogoeta. Islamismoa eta teoria kritikoa ezkerrean argitaratu du Katakrak argitaletxeak. Pello Agirre Sarasolak itzuli du saiakera bilduma, eta Garazi Arrula Ruizek egin dio hitzaurrea. Aipagarria da liburuak duen sarrera kopurua: egileak sakelako ediziorako egindako hitzaurrearekin lau. Liburuko gainerako edukia hainbat eratan kokatzeko balio dute testuok, eta ur hotzetan pixkanaka sartuz bezala abiatzen da liburua.

Liburuaren zati nagusia dator gero, liburuaren aurkezpen eta ondorio orokor gisa har daitekeen sarrera batekin hasten dena. Elkarrizketara (zentzu zabalean) deitzen duen liburua da Izuaren osteko gogoeta, eta badirudi liburu-objektua bera horren eredu bilakatu dela nolabait. Itzulpena ere liburuko gai nagusietako bat da: ideien itzulpena, ikuspuntu kritiko desberdinak harremanetan jartzen dituena. Horren erakusgarri dira saiakerok, ematen dituzten adibideengatik, baina baita erakusten duten asmo politikoarengatik ere. Liburuan tartekatzen diren irudiek, izenburuko islamismoarekin batera, Buck-Morssek gogoetagai hartutako artearen alorrera garamatzate ezinbestean. Elkarrizketa eta itzulpena ez da, noski, eremu akademikora murrizten. Kontzientzia horri jarraitzen dio liburuak: une honetan inoiz baino gehiago dagoela jokoan ideien historian. Mundu global immanentean bizi gara eta ez dago immanentzia horri ihes egiteko modurik: bere baitatik irauli behar da.

Saiakera hauen oinarrian, gertaera katalizatzaile gisa, 2001eko irailaren 11ko erasoa dago, eta haren ostean zabaldu zen munduaren aurrean Buck-Morssek sentitutako kezka politikoak, mugarik gabeko gerra horretaz, bere immanentzia erakutsi berri zuen mundu horretaz. Hamabost urte baino gehiago igaro dira liburu hau lehenbizikoz argitaratu zenetik, eta bitartean mundua aldatu baldin bada, 2000. hamarkadako garai hori muturrera eraman da, eta liburu honetakoak orduan bezain esanguratsuak dira.

Esan bezala, Islamaz ari da Buck-Morss, Islam politikoaz, diskurtso erlijiosotik bereizten duenaz, nahiz eta diskurtso politiko horrek, usu, eztabaida politikoan ere hizkera erlijiosoa erabiltzen duela gaineratu. Ohikoa da, mendebaldetik aurrerabidearen, historiaren eta pentsamenduaren ikuspegi kolonialista, eta, kasu honetan, orientalista batetik aztertzea mundua. Horri aurre egiten saiatzen da egilea, hainbat teoria eta teorialari kritiko islamista mendebaldekoekin harremanetan jarriz, eta islamismoa «modernitateari buruzko eztabaida bat» dela esanez, inondik inora monolitikoa ez dena, gainera.

Mundu globalizatu immanente batean ezker globalaren beharraz egiten du gogoeta, eurozentrismoarekiko kritikoa izango dena, mundua nolabait bere osotasunean hartu eta osotasun horretatik kritikatuko duena, ez eremu jakin batetik edo esparru itxi batean: dagoeneko ez dago esparru itxirik. Maila globalean pentsatu eta ekiteaz ari da, eta horretarako teoria kritikoa ere maila horretan artikulatu behar izateaz.

Itzulpen eta elkarrizketa lan interesgarria da, bere horretan erantzunak eman beharrean galdera adierazgarriak egiten dituena, eta bide batzuk erakusten dituena, izuaz harago gogoeta egin ahal izateko.

Peru Iparragirre